The Image of the Settlers from Kluki in Polish Journalism Presenting the Problem of the Native Population Called Słowińska in the Post-War Period (Until the Mid-1970s)

Obraz osadników z Kluk w polskiej publicystyce prezentującej problem ludności rodzimej zwanej Słowińską w okresie powojennym (do połowy lat 70. XX wieku)

Authors

DOI:

https://doi.org/10.31861/mhpi2025.51.258-266

Keywords:

settlers in Western Pomerania, Slovinians, Polish journalism

Abstract

The subject of this research is a journalistic record of settlers arriving after World War II into the village of Kluki, located on Lake Lebsko, which can be found in numerous articles on the fate of the local native population known as Slovinian. Texts on the autochthons began to appear with the end of the war, while the settlers began to be written about in 1947, i.e. after their stay of about a year in Kluki. The newcomers were presented mainly through the prism of conflicts that occurred between some of them and the native population. The numerous crimes committed by several of them at the time affected not only the position of the indigenous people, but also the fact that the settlers from Kluki were associated almost unambiguously with the evil they perpetrated. It was only in the late 1950s that few references began to appear that other newcomers had settled there, who, without breaking the law or entering into conflicts, built their new home under very difficult conditions. In this article, through the compilation of journalistic texts on settlers in Kluki, the basic elements of the image of the immigrant population, which readers received from newspaper reports, were determined. The analysis of the materials provided sufficient data to conclude that this image was definitely one-sided, incomplete, sometimes completely false. With the decline in journalistic interest in the issue of the Slovinians in the 1970s and their eventual departure from Poland, the post-war relations between the autochthons and the settlers ceased to be written about, and the perpetuated image has so far never been analyzed and corrected.

Author Biography

Malgorzata Mastalerz-Krystjańczuk, Uniwersytet Pomorski w Słupsku

Doktor, Instytut Historii

References

Adamecki, W. (1967), Historia z końca świata, Świat, No. 21, s. 4, 5.

Bądkowski, L. (1956), Słowińcy, Sport i Turystyka, Warszawa.

Bolduan, R. (1955), „Dla tej ziemi i dla tych ludzi trzeba wiele, wiele serca”, Rejsy (dodatek do „Dziennika Bałtyckiego”), No. 7, s. 2.

Bolduan, T. (1956), I w Koszalinie Smętek zmienił pana, Ziemia i Morze, No. 16, s. 2, 5.

Bolduan T. (1957), Droga do Kluk, Głos Tygodnia (dod. do Głosu Koszalińskiego), No. 35, s. 6.

Bolduan, T. (1957), Ostatni akt tragedii?, Kaszëbë, No. 2, s. 1, 3.

Bolduan, T. (1958), Kochane gaduły i pijane Kluki, Kaszëbë, No. 23, s. 6.

Bolduan, T. (1959), Słowińcy w Klukach, Kaszëbë, No. 6, s. 2.

Bolduan, T. (1960), Słowińcy, Kaszëbë, No. 11, s. 4.

Bolduan, T. (1992), Losy społeczne i polityczne Słowińców w Klukach w latach 1945-1975. Próba oceny, Studia Kaszubsko-Słowińskie, red. J. Treder, Oddział Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, Łeba.

Brandys, M. (1947), O pomoc dla ginącego ludu, Odrodzenie, No. 35, s. 7.

Ciecholewska-Hanowska, D. (red.) (2003), Spotkaliśmy się w Słupsku: opowieści osadników, Muzeum Pomorza Środkowego, Słupsk.

Ciesielski, S. (red.) (1999), Przesiedlenie ludności polskiej z Kresów Wschodnich do Polski 1944-1947, NERITON, Instytut Historii PAN, Warszawa.

Dulczewski, Z. (2001), Mój dom nad Odrą: problem autochtonizacji, Agencja Reklamowo-Promocyjna „Promocja 2021”, Poznań.

Filip, M. (2012), Od Kaszubów do Niemców: tożsamość Słowińców z perspektywy antropologii historii, Nauka i innowacje, Poznań.

Gajewski, A. (1957), Domki dla bezdzietnych czyli o PGR’ach, Kierunki, No. 30, s. 2, 11.

Głos Tygodnia (1957), Czas uregulować sprawy Słowińców! No. 32, s. 1.

Halicka, B. (red.) (2016), Mój dom nad Odrą: pamiętniki osadników Ziem Zachodnich po 1945 roku, Universitas, Kraków.

Hamera, A. (1957), Bez ojczyzny II, Kłosy, No. 5, s. 3.

Hejger M. (2008), Przekształcenia narodowościowe na Ziemiach Zachodnich i Północnych Polski w latach 1945-1959, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej, Słupsk.

Hilferding, A. (1989), Resztki Słowian na południowym wybrzeżu Morza Bałtyckiego, Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, Gdańsk.

Komorowska, J., Relikty i fakty, Kierunki, No. 18, s. 5.

Mastalerz-Krystjańczuk, M. (2019) „Ostatni Mohikanie Pomorza”. Ludność rodzima znad jezior Łebsko i Gardno w publicystyce polskiej lat 1945-1989, Instytut Kaszubski, Akademia Pomorska, Gdańsk, Słupsk.

Obracht-Prondzyński, C. (2003), Między polskością a rozczarowaniem. Słowiński wizerunek w polskiej publicystyce w pierwszych latach po zakończeniu wojny, Czarnik A. (red.) Obrazy Ziemi Słupskiej. Społeczeństwo - administracja – kultura, Starostwo Powiatowe, Słupsk.

Osękowski Cz. (1994), Społeczeństwo Polski Zachodniej i Północnej w latach 1945-1956. Procesy integracji i dezintegracji, WSP, Zielona Góra.

Pilichowski, J. (1959), Tajemnice słupskiej ziemi. Pojedzemë na Kaszubë do Kluk, Odgłosy, No. 9, s. 5-6.

r.b. (1957), Naprawiamy krzywdy wyrządzone Słowińcom, Dziennik Bałtycki, No. 17, s. 2.

Rocznik Koszaliński (1969), Feliks Rogaczewski (1898-1968) (nekrolog), No. 5, s. 240.

Rogaczewski, F. (1950), Próba ogniowa „stoorego”, Dziennik Bałtycki (dod. „Rejsy”), No. 354.

Rogaczewski, F. (1951), Słowińcy dziękują za pomoc pracownikom Prezydium Rady Ministrów, Dziennik Bałtycki, No. 147.

Rogaczewski, F. (1975), Wśród Słowińców. Pamiętnik nauczyciela, Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, Gdańsk.

Rogaczewski, R. (1952), Słowinka sołtysem, Dziennik Bałtycki (dodatek „Rejsy”) No. 221.

Rybicki, H. (1995), Nazywano ich Słowińcami, WSP, Słupsk.

Rybicki, H. (2003), Nazywano ich Słowińcami. Część druga: Wybór źródeł, Instytut Kaszubski, Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej, Gdańsk-Wejherowo.

Rzeżuchowski, Z. (1954), Żywy pomnik polskości, Tygodnik Demokratyczny, No. 15, s. 7.

Szarłot, A. (1954), List z „Krainy Wielkiego Milczenia”, Dziennik Bałtycki (dodatek „Rejsy”), No. 11, s. 1.

Szultka, Z. (1992), O podziałach i nazwach grupowych Kaszubów na Pomorzu Zachodnim w drugiej połowie XVIII i w pierwszej połowie XIX wieku, Treder J. (red.) Studia Kaszubsko-Słowińskie. Materiały z II Konferencji Słowińskiej, Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, Łeba.

Warneńska, M. (1959), Zamarły las, Sztandar Młodych, No. 196, No. 198, No. 202.

Żmuda, P. (red.)(2016), Przesiedlona młodość: wspomnienia mieszkańców gminy Główczyce, Gminny Ośrodek Kultury, Główczyce.

Downloads

Published

30-06-2025

How to Cite

Mastalerz-Krystjańczuk, M. (2025). The Image of the Settlers from Kluki in Polish Journalism Presenting the Problem of the Native Population Called Słowińska in the Post-War Period (Until the Mid-1970s): Obraz osadników z Kluk w polskiej publicystyce prezentującej problem ludności rodzimej zwanej Słowińską w okresie powojennym (do połowy lat 70. XX wieku). Modern Historical and Political Issues, (51), 258–266. https://doi.org/10.31861/mhpi2025.51.258-266