Кіберконфлікт у світлі статті 5 Північноатлантичного договору
Cyberkonflikt w świetle artykułu 5 Traktatu Północnoatlantyckiego
DOI:
https://doi.org/10.31861/mhpi2019.39.12-20Ключові слова:
cyberprzestrzeń, cyberwojna, cyberatak, cyberkonflikt, NATO, artykuł 5 Traktatu PółnocnoatlantyckiegoАнотація
Gwałtowny rozwój technologii – a co za tym idzie – również sfery cybernetycznej oraz powiązane z nią trudności w jej zdefiniowaniu, jak i zachodzące w niej zjawiska oraz brak nadążających unormowań prawnych i zbyt mała świadomość podmiotów publicznych i prywatnych życia społecznego co do niebezpieczeństw, jakie może generować, sprawiają, iż zaczyna ona służyć jako podstawa dla rozwoju zaawansowanych, trudnych do zneutralizowania zagrożeń, które są w stanie wpłynąć na świat realny. Istotnymi z punktu widzenia tekstu są przede wszystkim cyberataki oraz cyberwojna. W związku z wpływem, jaki świat wirtualny może wywrzeć na realia, organizacje takie jak NATO muszą w końcu ustosunkować się do zmian zachodzących na świecie. Tekst ma za zadanie przybliżyć ewentualność powołania się państwa członkowskiego Paktu Północnoatlantyckiego na słynny artykuł 5 Traktatu Północnoatlantyckiego.
Посилання
Aleksandrowicz T. R., Bezpieczeństwo w cyberprzestrzeni ze stanowiska prawa międzynarodowego, Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego 2016.
Alexander D. C., Cyber Threats Against the North Atlantic Treaty Organization (NATO) and Selected Responses.
Boguszewski Ł., Cyberataki a artykuł V po szczycie NATO w Brukseli, tekst dostepny na stronie: https://www.cyberdefence24.pl/polityka-cookies/cyberataki-a-artykul-v-po-szczycie-nato-w-brukseli.
Boruc K., Cyberwojna – nowa forma czy uzupełnienie klasycznego konfliktu zbrojnego? [w:] K. Liedel, P. Piasecka, T.R. Aleksandrowicz (red.), Sieciocentryczne bezpieczeństwo. Wojna, pokój i terroryzm w epoce informacji, Warszawa 2014.
Ciekanowski Z., Działania asymetryczne jako źródło zagrożeń bezpieczeństwa, Nauki Humanistyczne i Społeczne Na Rzecz Bezpieczeństwa. Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza 2009, nr 3.
Cyber warfare and international humanitarian law: The ICRC’s position, tekst dostępny na stronie: https://www.icrc.org/en/doc/assets/files/2013/130621-cyber-warfare-q-and-a-eng.pdf.
Deklaracja końcowa szczytu NATO w Warszawie wydana przez Szefów Państw i Rządów uczestniczących w posiedzeniu Rady Północnoatlantyckiej w Warszawie w dniach 8 i 9 lipca 2016 r., tekst dostępny na stronie: https://www.bbn.gov.pl/ftp/dok/03/37-40_KBN_Deklaracja_szczytu.pdf.
Deklaracja końcowa szczytu NATO w Warszawie wydana przez Szefów Państw i Rządów uczestniczących w posiedzeniu Rady Północnoatlantyckiej w Warszawie w dniach 8 i 9 lipca 2016 r., tekst dostępny na stronie: https://www.bbn.gov.pl/ftp/dok/03/37-40_KBN_Deklaracja_szczytu.pdf.
Deklaracja szczytu walijskiego złożona przez Szefów Państw i Rządów uczestniczących w posiedzeniu Rady Północnoatlantyckiej w Walii 5 września 2014 r., pkt. 72, tekst dostępny na stronie: https://www.bbn.gov.pl/ftp/dok/Deklaracja%20szczytu%20walijskiego.pdf.
Jackson S., NATO Article 5 and Cyber Warfare: NATO’s Ambiguous and Outdated Procedure for Determining When Cyber Agression Qualifies as an Armed Attack, Center for Infrastructure Pro-tection and Homeland Security, George Mason University 2016.
Joubert V., Five years after Estonia’s cyber attacks: lessons learned for NATO?, Redearch Paper, NATO Defence College Research Division 2012, nr 76.
Józefiak B., Czy atak w cyberprzestrzeni uruchomi artykuł 5 Traktatu NATO?, tekst dostępny na stronie: https://www.cyberdefence24.pl/czy-atak-w-cyberprzestrzeni-uruchomi-artykul-5-traktatu-nato.
Karta Narodów Zjednoczonych, Dz. U. 1947 nr 23 poz. 90.
Koncepcja Strategiczna NATO z 2010r., pkt. 19, Lizbona 2010, tekst dostępny na stronie: https://www.bbn.gov.pl/download/1/15758/koncepcjastrategicznanato.pdf.
Kozłowski A., NATO wobec wyzwań i zagrożeń w cyberprzestrzeni, Biuletyn OPINIE FAE nr 7, Warszawa 2016.
Lakomy M., Conditions to Invoke the Principle of Artice 5 of The North Atlantic Treaty in Case of a Cyberattack or a Cyber Conflict, [w:] J. Świątkowska (red.), NATO Road to Cybersecurity, The Kosciuszko Institute 2016.
Lakomy M., Cyberprzestrzeń jako nowy wymiar rywalizacji i współpracy państw, Katowice 2015.
LakomyM., Cyberwojna jako rzeczywistość XXI wieku, tekst dostępny na stronie: http://geopolityka.org/analizy/miron-lakomy-cyberwojna-jako-rzeczywistosc-xxi-wieku.
Łuczuk P., Cyberwojna. Wojna bez amunicji, Kraków 2017.
Milewski J., Identyfikacja infrastruktury krytycznej i jej zagrożeń, Zeszyty Naukowe AON nr 4 (105) 2016.
Paganini P., NATO officially recognizes cyberspace as warfare domain, tekst dostępny na stronie: https://securityaffairs.co/wordpress/48484/cyber-warfare-2/nato-cyberspace-warfare-domain. html.
Sadowska E., Zagrożenia asymetryczne – definicja, świadomość społeczna i rola we współczesnym świecie, Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego 2017, vol. 11, nr 2.
Traktat Północnoatlantycki, Waszyngton, 4 kwietnia 1949 r. Dz.U.2000.87.970.
Veenendaal M., Kaska K., Brangetto P., Is NATO Ready to Cross the Rubicon on Cyber De-fence?, Cyber Policy Brief, Tallin 2016.
Wheeler T., In cyberwar, there are no rules. Why the world desperately needs digital Geneva Conventions, tekst dostępny na stronie: https://foreignpolicy.com/2018/09/12/in-cyberwar-there-are-no-rules-cybersecurity-war-defense/ [data dostępu: 16.03.2019r.].
Worona J., Cyberprzestrzeń a prawo międzynarodowe. Status quo i perspektywy, Białystok 2017.
Wróblewski R., O definiowaniu wojny, [w:] M. Kubiak, R. Wróblewski (red.), Oblicza współczesnych wojen, Warszawa 2018.
##submission.downloads##
Опубліковано
Як цитувати
Номер
Розділ
Ліцензія
Авторське право (c) 2019 Сильвія Лещук
Ця робота ліцензується відповідно до Creative Commons Attribution 4.0 International License.
