Działalność sotni Ukraińskiej Powstańczej Armii Romana Hrobelskiego „Brodycza” w latach 1944–1947
The Activities of the Company of the Ukrainian Insurgent Army Roman Hrobelski “Brodycz” between 1944 and 1947
DOI:
https://doi.org/10.31861/mhpi2021.43.220-231Keywords:
Ukrainian Insurgent Army, Roman Hrobelski “Brodycz”, Poland, CzechoslovakiaAbstract
The aim of the publication is to present the history of the Ukrainian Insurgent Army (UIA) company, whose commander was Roman Hrobelski (pseudonym “Brodycz”) in 1946-1947. The company was founded in 1944. It was part of the battalion commanded by Wasyl Mizerny (pseudonym “Ren”). The first commander of the company was a partisan named “Jar”. In the summer of 1945, Franc Hryhorowycz (pseudonym “Didyk”) took over the command. In April 1946, Roman Hrobelski was established as the new commander. In October 1946, the company of “Brodycz” moved to the area of Gorlice and Nowy Sącz poviats. In the new area of operation, the company of “Brodycz” operated until September 1947. Roman Brodycz's unit became the westernmost fighting unit of the UIA. The partisans survived the winter of 1946/1947 peacefully. The local Ukrainian population supplied them with food. The Polish communist authorities were primarily occupied with fighting the Polish anti-communist underground, which was active in the Gorlice and Nowy Sącz poviats. In 1947, however, the Polish underground was destroyed. The communist authorities directed large forces of the army and security organs against the UIA. In order to avoid manhunts organized by the Polish army, the „Brodycz” company often crossed the border cordon to the Czechoslovak side. In April 1947, Operation “Wisła” began. The Ukrainian population was displaced from their villages, deported to the western and northern territories of the Polish state and resettled forcibly in large dispersion. In June 1947, Operation “Wisła” also covered the poviats of Gorlice and Nowy Sącz. The Ukrainian population was almost completely displaced from this area. The deportation of the Ukrainian population deprived the branch of the company of „Brodycz” facilities. In September 1947, Roman Hrobelski's unit attempted to move to the West. During the passage through Czechoslovakia, 34 partisans were captured or killed. 53 partisans from the “Brodycz” company reached the West.
References
Archiv bezpečnostních složek Praha (ABS), f. Zpravodajská správa Generální štábu, podfond 2. odd h. š., roč. 1947, č. j. 15426/taj.: Situační zprávy z 13. až 16.11.1947.
ABS, f. 302, sign. 302-142-6, Protokol sepsaný dne 27. listopadu 1947 u vojenského útvaru 2213 v Bánské Bystrici s Romanem HROBELSKÝM, pseudonym „BRODYČ“ – „BRODYCZ“.
ABS, f. 307, sign. 307-64-3, Použití zbraně při přestřelce s banderovci na Bílém Kříži.
ABS, f. 307, sign. 307-76-15, Úřední záznam o výpovědi Romana Hrobelského.
ABS, f. 307, sign. 307-78-5, SEZNAM příslušníků UPA, kteří byli zajati neb zastřeleni nebo kteří byli předáni Polsku, neb jsou v internačním táboře zajištěni.
ABS, f. 307, sign. 307-77-5, Protokol o výpovědi sepsaný s Romanem Hrobelským 11.1.1948.
ABS, f. 307, sign. 307-77-7: Vyšetřování Banderovců - závěrečná zpráva.
ABS, f. 307, sign. 307-102-2, Návrh na odměnu za dopadení člena UPA - Brodiče - v Korouhvi, okr. Polička.
Halczak B., Šmigel M. (2007), Działalność oddziału UPA Mychajło Fedaka „Smyrnego” w Beskidzie Niskim w latach 1945-1948, „In Gremium. Studia nad historią, kulturą i polityką”, Zielona Góra, nr 1.
Halczak B. (2019), Działalność sotni Ukraińskiej Powstańczej Armii „Brodycza”, w latach 1946-1947 w świetle zeznań dowódcy (in:) M. Šmigel’ (red.) Ozbrojeny protikomunisticky odpor v krajinach Strednej a Vychodnej Europy (1944-1953), Belianum, Banská Bystrica.
Гарасимів I. (“Палій”) (1999), З юнацьких мрій — у ряди УПА (Спогади ройового УПА), Літопис УПА, Toronto-L’viv, nr 29. [Harasymiv I. (“Palii”) (1999), Z yunatskykh mrii — u riady UPA (Spohady roiovoho UPA), Litopys UPA, Toronto-L’viv, nr 29.].
Misiło, E. (2013), Akcja „Wisła”. Dokumenty i materiały. Archiwum Ukraińskie, Warszawa.
Motyka G. (1999), Tak było w Bieszczadach. Walki polsko-ukraińskie 1943-1948, Wydawnictwo Volumen, Warszawa.
Šmigel’ M., Halczak B., Drozd R. (red.) (2015), „Obce pogranicze” 1945-1946. Sytuacja w południowo-wschodniej Polsce w dokumentach czechosłowackich, Wydawnictwo Tyrsa, Warszawa.
Protokol o výslechu Antonina Filevyča – „Bojko“ z 27.10.1947, „Літопис УПА” [Litopys UPA], Toronto- L’viv, nr 53/2017.
Protokol o výslechu Mychajlo Čupka – „Čajka“ z 21.07.1947, „Літопис УПА” [Litopys UPA], Toronto- L’viv, nr 53/2017.
Protokol o výslechu Teodora Lazara – „Kudiar” z 2.10.1947, „Літопис УПА” [Litopys UPA], Toronto- L’viv, nr 53/2017.
Protokol o výslechu Teodora Lazara – „Kudyjar” z 13.10.1947, „Літопис УПА” [Litopys UPA], Toronto- L’viv, nr 53/2017.
Syrný M., Šmigeľ M. (2012), Vyšetrovanie činnosti príslušníkov Ukrajinskej povstaleckej armady v Československu v rokoch 1947 – 1948, (in:) Dudra S., Halczak B., Drozd R., Betko I., Šmigeľ M. (red.) Łemkowie, Bojkowie, Rusini – historia, współczesność, kultura materialna i duchowa. Tom IV. Cz. 2, Wydawnictwo „Druk-Ar”, Słupsk-Zielona Góra.
Syrnyk J. (2018), Trójkąt bieszczadzki. Tysiąc dni i tysiąc nocy anarchii w powiecie leskim (1944-1947), Wydawnictwo Libra, Rzeszów.
Šmigel’ M. (2007), Banderovci na Slovensku (1945 – 1947). Katedra histórie Fakulty humanitných vied Univerzity Mateja Bela v Banskej Bystrici, Banská Bystrica.
Wałach, S. (1971), Był w Polsce czas…, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
