Nursing Activity of the Congregation of the Sisters Servants of the Blessed Virgin Mary of the Immaculate Conception in Eastern Lesser Poland in the Interwar Period

Działalność opiekuńcza Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej w Małopolsce Wschodniej w okresie międzywojennym

Authors

  • Piotr Jaworski John Paul II Catholic University of Lublin
  • Pawel Jusko University of Rzeszow

DOI:

https://doi.org/10.31861/mhpi2021.44.151-161

Keywords:

Congregation of the Sisters Servants of the Blessed Virgin Mary of the Immaculate Conception, Sisters Servants of the Starowiejskie Region, Eastern Lesser Poland, Second Republic of Poland, Ukraine, interwar period, nurseries, care, childcare

Abstract

The Servant Sisters of St. Mary of the Cross, like many other religious congregations, tried to create the best possible conditions for the comprehensive development of their pupils. One should also emphasize their great role in forming and maintaining the Polish Catholic spirit in children from families that often converted to the Greek Catholic rite. The high quality of the sisters' educational, teaching, and caring work is evidenced by the conclusions of various inspection reports made by Church and civil authorities. From the very beginning of their existence, the orphanages carried out tasks in accordance with the concept of Edmund Bojanowski, above all protecting children from moral corruption, spreading the Christian model of life, defending and strengthening national culture. Zealous concern for the best possible realization of these goals was also evident in Eastern Lesser Poland, despite the fact that the time after the end of the Great War was not an easy one, and the population of the area struggled with many economic difficulties. The work of Servant Sisters resulted in trust of the environment in which the institutions of the Congregation were operating and caused that for decades the orphanages run by the Sisters had a strong position among other care and educational institutions. The present article is a continuation of the research presented in the previous issue, but the time span of the article concerns the period between 1918 and 1939, so it shows the development of the activities of the day-care centres and the specificity of their functioning in the interwar period. It is important to note that the period 1918-1939 was a time when the conditions of the sisters' work were much different than in the 19th and early 20th centuries. With the restoration of independence came the need to adapt their work to the standards issued in this regard by the competent state authorities. A new institution called kindergarten was introduced and the issue of having appropriate qualifications and competences to work in particular care and educational institutions was raised.

Author Biographies

Piotr Jaworski, John Paul II Catholic University of Lublin

Doctor of Humanities in the field of history, Center for Research on the Polish diaspora and Polish Pastoral Care

Pawel Jusko, University of Rzeszow

Doctor of Humanities in the field of history, Institute of Pedagogy

References

Archiwum Główne Sióstr Służebniczek w Starej Wsi (AGSSwSW), Akta Kurii Głównej Sióstr Służebniczek (AKGSS), Diariusz Zgromadzenia SS. Służebniczek NMP NP, 10 czerwca 1868, sygn. FIIa, 3.

AGSSwSW, AKGSS, Diariusz Zgromadzenia SS. Służebniczek NMP NP, 8 października 1914, sygn. FIIa, 21.

AGSSwSW. AKGSS, Dziennik zajęć przedszkola SS. Służebniczek NMP NP. w Skale, sygn. BIa, 38-39.

AGSSwSW. AKGSS, Korespondencja s. K. Wróbel do Przeł. Gen. z 24 kwietnia 1913 r., sygn. AIIf, 135.

AGSSwSW, AKGSS, Kronika Zgromadzenia SS Służebniczek NMP NP., 8 sierpnia 1918, 16 sierpnia 1924, sygn. FIIa, 23, 24.

AGSSwSW. AKGSS, Pismo Inspektoratu Szkolnego Miejskiego we Lwowie do Zarządu Zgromadzenia SS Służebniczek NMP Np. w Starej Wsi z 29 marca 1934 r., sygn. BIa, 22, s. 11.

AGSSwSW. AKGSS, Pismo Przeł. Gen. do Kuratorium szkolnego we Lwowie z 4 czerwca 1928 r., sygn. BIa, 22, s. 2.

AGSSwSW. AKGSS, Pismo Przeł. Gen. do Rady Szkolnej Powiatowej we Lwowie z 4 czerwca 1928 r., sygn. BIa, 22, s. 3.

AGSSwSW. AKGSS, Pismo Przeł. Gen. do starostwa w Kopyczyńcach z 8 maja 1928 r., sygn. BIa, 18, s. 2.

AGSSwSW. AKGSS, Pismo przełożonej ochronki w Borszczowie do starostwa z 22 marca 1928 r., sygn. BIa, 3, s. 7.

AGSSwSW. AKGSS, Pismo przełożonej ochronki w Jabłonowie do starostwa w Kopyczyńcach z 1929 r., sygn. BIa, 18, s. 1.

AGSSwSW. AKGSS, Pismo przełożonej ochronki w Rudzie do starostwa z 29 lutego 1928 r., sygn. BIa, 36, s. 1.

AGSSwSW. AKGSS, Pismo rady Okręgowej Opiekuńczej dla Galicji Wschodniej do przełożonej ochronki w Biłce z 19 lutego 1920 r., sygn. VI, s. 29.

AGSSwSW. AKGSS, Pismo Starostwa Powiatowego w Brzeżanach do SS Służebniczek z 24 grudnia 1936 r., sygn. BIa, 3, s. 2.

AGSSwSW. AKGSS, Pismo Starostwa Powiatowego w Kopyczyńcach do zarządów ochronek w powiecie z 21 grudnia 1936 r., sygn. BIa, 7, s. 4.

AGSSwSW. AKGSS, Regulamin ochronki SS Służebniczek NMP NP. w Brzeżanach z dn. 26 stycznia 1937 r., sygn. BIa, 3, s. 1.

AGSSwSW. AKGSS, Regulamin ochronki w Dublanach, sygn. BIa, 13, s. 9.

AGSSwSW. AKGSS, Regulamin ochronki w Tarnopolu z 11 marca 1930 r., sygn. BIb, 78.

AGSSwSW. AKGSS, Statut Prywatnego Koedukacyjnego Przedszkola SS. Służebniczek NMP we Lwowie, sygn. BIa, 22, s. 10.

AGSSwSW. AKGSS, Warunki utrzymania ochronki, sygn., XLIX, s. 1.

AGSSwSW. AKGSS, Warunki utrzymania i urządzenia ochronki w Dunajowie, sygn. XXXIV, s. 1.

AGSSwSW, AKGSS, Wykaz placówek Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Starowiejskich NMP NP., b. sygn.

Bartkowiak E. (2011), Sierocińce zakonne w Drugiej Rzeczypospolitej: z badań nad dziejami opieki zastępczej (pozarodzinnej) w Polsce, „Wychowanie w Rodzinie” T. 2.

Dydek S. (1996), Stara Wieś. Z dziejów wsi i sanktuarium, Muzeum Regionalne im. A. Fastnachta, Brzozów.

Gargas Z. (1906), O krajowym funduszu sierocym, Lwów.

Gargas Z. (1908), Rady sieroce w Galicji, Lwów.

Jaworski P., Juśko P. (2021), Działalność opiekuńcza Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej w Małopolsce Wschodniej w II połowie XIX wieku., „Історико-політичні проблеми сучасного світу: Збірник наукових статей”, Чернівецький національний університет, Т. 43, C. 273-285.

Jougan A. (1937), Kronika Zakładu Sierot w Łące 1860-1936, Lwów.

Korobij E., Posłuszna J., Wołoszyn J. (1985), Historia poszczególnych domów Zgromadzenia Sióstr Służebniczek NMP NP – starowiejskich – na terenie archidiecezji lwowskiej, t. 1-5, Zgromadzenie Sióstr Służebniczek Najświętszej Marii Panny, Stara Wieś, mps.

Romer E. (1919), Struktura społeczna i kultura materialna Polaków i Rusinów w Galicji Wschodniej, Lwów.

Rozporządzenie Ministra Pracy i Opieki Społecznej z dnia 12 października 1927 r. o regulaminach zakładów opiekuńczych, „Dziennik Ustaw” 1927, nr 100, poz. 867.

Rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 22 IV 1927 r. o nadzorze i kontroli nad działalnością instytucji opiekuńczych, „Dziennik Ustaw” 1927, nr 40, poz. 354.

Serkowski J. (1904), Studia w sprawie przymusowego wychowania zaniedbanej młodzieży, Lwów.

Szelęgiewicz A. (1966), Edmund Bojanowski i jego dzieło, Księgarnia św. Wojciecha, Poznań, Warszawa, Lublin.

Szelęgiewicz A. (1984), Żeńskie zgromadzenia zakonne w Polsce 1939-1947, t. 2, Służebniczki Najświętszej Maryi panny Niepokalanie Poczętej (Stara Wieś), Wydawnictwo KUL, Lublin.

Szmyd K. (2002), Z dziejów opieki zakonnej nad dzieckiem na Podkarpaciu, [w:] Galicja i jej dziedzictwo, t. 16, Opieka nad dzieckiem w Galicji, pod red. A. Meissnera, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, s. 130-151.

Sztaba R. (2010), Ochronki Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Starowiejskich w Archidiecezji Lwowskiej obrządku łacińskiego w latach 1861-1939. Praca doktorska z historii napisana pod kierunkiem naukowym ks. dr hab. Stanisława Nabywańca, Wydział Historyczno-Socjologiczny Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, mps.

Sztaba R. (2009), Zakonne zakłady opieki nad dzieckiem we Lwowie w latach 1861-1939, „Przegląd Historyczno-Oświatowy” T. 52, nr 3-4 (205-206) s. 35-51.

Walasek S. (2005), Opieka i wychowanie małego dziecka na łamach czasopism przełomu XIX i XX wieku, Oficyna Wydawnicza Atut – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, Wrocław.

Wasung M. (1908), Opieka nad ubogimi. Rys opieki nad ubogimi otwartej (pozaprzytułkowej), Lwów.

Downloads

Published

2021-12-15

How to Cite

Jaworski, P., & Jusko, P. (2021). Nursing Activity of the Congregation of the Sisters Servants of the Blessed Virgin Mary of the Immaculate Conception in Eastern Lesser Poland in the Interwar Period: Działalność opiekuńcza Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej w Małopolsce Wschodniej w okresie międzywojennym . Modern Historical and Political Issues, (44), 151–161. https://doi.org/10.31861/mhpi2021.44.151-161