The issue of akcja ‘Wisła’ in the activities of the association of Lemkos in Poland (OLP) throughout 1990-2003
DOI:
https://doi.org/10.31861/mhpi2017.35-36.182-191Abstract
After the memorable elections of June 1989, Poland underwent crucial changes that essentially changed the socio-political structure of Poland. Due largely to these shifts and transformation, the Ukrainian minority began to seek the condemnation by the Sejm of the Vistula operation and the elimination of its consequences. Importantly, the Association of Lemkos in Poland (OLP) initiated the idea.
Keywords: Ukrainian minority, Operation Vistula (Polish: Akcja ‘Wisła’)
References
1. Archiwum Zjednoczenia Łemków (AZŁ), ZG ZŁ, Pismo grupy mieszkańców Łemkowszczyzny do Senackiej Komisji Praworządności i Praw Człowieka w sprawie położenia ludności ukraińskiej z 21 listopada 1989 r.
2. AZŁ, ZG ZŁ, Pismo Komitetu Łemkowskiego do Sejmu RP z postulatami społeczności ukraińskiej z Łemkowszczyzny z 5 kwietnia 1990 r.
3. AZŁ, ZG ZŁ. Apel do Sejmu i Rządu III Rzeczpospolitej Polskiej uczestników X Łemkowskiej Watry. Zdynia’ 92 z 24-26 lipca 1992 r.
4. AZŁ, ZG ZŁ. List otwarty do prezydenta Lecha Wałęsy, marszałka Sejmu Wiesława Chrzanowskiego i premiera Jana Olszewskiego w sprawie położenia społeczności ukraińskiej z 7 grudnia 1991 r.
5. AZŁ, ZG ZŁ. List otwarty uczestników XIV Łemkowskiej Watry do Prezydenta, Sejmu i Premiera w sprawie akcji «Wisła» z 19-21 lipca 1996 r.
6. AZŁ, ZG ZŁ. Petycja uczestników Łemkowskiej Watry do premiera W. Pawlaka z 22-24 lipca 1994 r.
7. AZŁ, ZG ZŁ. Petycja uczestników spotkania społeczności łemkowskiej do Prezydenta i Premiera z 3 grudnia 2001 r.
8. AZŁ, ZG ZŁ. Pismo RPO do ZŁ w sprawie moralnej i prawnej oceny działalności organów państwa w akcji «Wisła» z 9 maja 1997 r.
9. AZŁ, ZG ZŁ. Pismo ZG ZŁ do prezydenta RP Lecha Wałęsy, marszałka Sejmu Wiesława Chrzanowskiego i premier RP Hanny Suchockiej w sprawie uznania akcji „Wisła” za bezprawną i spowodowania naprawienia krzywd zadanych skutkiem tej akcji z 30 września 1992 r.
10. AZŁ, ZG ZŁ. Pismo ZŁ do G. Wiśniowskiej i M. Siwca w sprawie rekompensat dla «Jaworzniaków» z 6 lutego 2003 r.
11. AZŁ, ZG ZŁ. Problematyka ukraińskiej mniejszości narodowej z Łemkowszczyzny przedstawiona na spotkaniu zorganizowanym przez MSWiA w Warszawie 23 czerwca 1997 r.
12. AZŁ, ZG ZŁ. Uchwała V Zjazdu Zjednoczenia Łemków z 29 listopada 2003 r.
13. AZUwP, Zarząd Główny ZUwP (zespół nieuporządkowany), Pismo I zjazdu ZUwP do Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej w sprawie położenia mniejszości ukraińskiej z 25 lutego 1990 r.
14. AZUwP, ZG ZUwP, Pismo Kongresu Ukraińców do premiera W. Cimoszewicza z 6 kwietnia 1997 r.
15. AZUwP, ZG ZUwP, Skarga ZG ZŁ do prokuratora Generalnego RP H. Suchockiej na działalność administracji lokalnej z marca 1999 r.
16. AZUwP, ZG ZUwP, Wspólne pismo zarządów kół we Wrocławiu ZUwP i ZŁ wystosowały wspólne pismo do marszałka J. Zycha, premiera J. Oleksego, wicepremiera Grzegorza Kołotki, ministra Przekształceń Własnościowych Wiesława Kaczmarka oraz sejmowej Komisji Przekształceń Własnościowych i sejmowej Komisji Ustawodawczej w sprawie projektu ustawy reprywatyzacyjnej z 28 kwietnia 1995 r.
17. AZUwP, ZG ZUwP, Wspólne pismo ZK we Wrocławiu ZUwP i ZK we Wrocławiu ZŁ do premier H. Suchockiej w sprawie położenia ukraińskiej mniejszości narodowej w III Rzeczpospolitej z 14 września 1992 r.
18. AZUwP, ZG ZUwP. Wspólne pismo zarządów kół we Wrocławiu ZUwP i ZŁ do marszałka Sejmu J. Oleksego i premiera W. Pawlaka w sprawie systematyczne uchylanie się władz III RP od spełnienia postulatów ukraińskiej mniejszości narodowej w Polsce z 14 czerwca 1994 r.
19. Centralny Obóz Pracy w Jaworznie, a dokładnie podobóz ukraiński, został utworzony w kwietniu 1947 r. Osadzono tam bezprawnie ponad 3,8 tys. osób, których podejrzewano o związki z UPA. W wyniku tortur psychicznych i fizycznych życie straciło tam co najmniej 162 osoby. Prokuratura Wojewódzka w Katowicach ustaliła, że na więźniach ukraińskich w tym obozie popełnione zostały zbrodnie przeciwko ludzkości. Obóz istniał do wiosny 1949 r..
20. Drozd, R. (2012). Dążenie ludności ukraińskiej do moralnego i prawnego potępienia akcji „Wisła” [w:] Łemkowie, Bojkowie, Rusini – historia, współczesność, kultura materialna i duchowa, t. IV, cz. 1, pod red. S. Dudry, B. Halczaka, R. Drozda, I. Betko, M. Šmigela, Słupsk-Zielona Góra, s. 73-81.
21. Fedorowicz, K. (2004). Ukraina w polskiej polityce wschodniej w latach 1989-1999, Poznań, s. 47;
22. I Zjizd Objednannia ukrajinciw u Polszczi (Warszawa, 24-25 lutoho 1990). Dokumenty, upor. B. Macijewycz, dok. 1. Prohramna deklaracja, Warszawa 1990, s. 9-11.
23. List IV Zjazdu ZUwP do prezydenta A. Kwaśniewskiego z 28 stycznia 2001 r., s. 353.
24. «Nasze Słowo» z 11 grudnia 1994 r.
25. «Nasze Słowo» z 14 listopada 1993 r.
26. «Nasze Słowo» z 14 listopada 1999 r.
27. «Nasze Słowo» z 28 kwietnia 2002 r.
28. «Nasze Słowo» z 4 grudnia 1994 r.
29. «Nasze Słowo» z 8 lutego 1998 r.
30. Pismo I Zjazdu ZUwP do Sejmu RP sprawie likwidacji skutków akcji „Wisła” z 25 lutego 1990 r.
31. Projekty uchwały sejmowej potępiającej akcję «Wisła» (1997). [w:] Problemy Ukraińców w Polsce po wysiedleńczej akcji "Wisła" 1947 roku. Pod red. W. Mokrego, Kraków, s. 253-256.
32. Rzeczpospolita» z 19 lutego 1997 r.
33. Wspólne pismo zarządów kół we Wrocławiu ZUwP i ZŁ do Helsińskiej Fundacji Praw człowieka w warszawie w sprawie udzielenia pomocy prawnej w opracowaniu zażalenia do europejskich struktur polityczno-prawnych z 18 czerwca 1994 r.
34. Związek Ukraińców w Polsce w dokumentach z lat 1990-2005, opr. R. Drozd, dok. 6, Uchwałą senatu RP potępiająca akcję „Wisła” z 3 sierpnia 1990, Warszawa 2010, s. 21.
35. Związek Ukraińców w Polsce..., dok. 182, Pismo ZUwP i ZŁ do marszałka Sejmu RP M. Płażyńskiego w sprawie zasadzenia akcji „Wisła” z 27 kwietnia 2000 r., s. 331-332.
36. Związek Ukraińców w Polsce…, dok. 113. Pismo Kongresu Ukraińców w Polsce do prezydenta A. Kwaśniewskiego z 6 kwietnia 1997 r., s. 218-219.
37. Związek Ukraińców w Polsce…, dok. 114, Apel Kongresu Ukraińców w Polsce do posłów na Sejm RP z 6 kwietnia 1997 r.
38. Związek Ukraińców w Polsce…, dok. 192, Posłanie uczestników IV Zjazdu ZUwP do Sejmu RP z 28 stycznia 2001 r., s. 352.
39. Zwit Hołownoji uprawy Objednannia ukrajinciw u Polszczi z 7 czer-wnia 1993 po 21 czerwnia 1996 roku z 22 czerwca 1996 r.
2. AZŁ, ZG ZŁ, Pismo Komitetu Łemkowskiego do Sejmu RP z postulatami społeczności ukraińskiej z Łemkowszczyzny z 5 kwietnia 1990 r.
3. AZŁ, ZG ZŁ. Apel do Sejmu i Rządu III Rzeczpospolitej Polskiej uczestników X Łemkowskiej Watry. Zdynia’ 92 z 24-26 lipca 1992 r.
4. AZŁ, ZG ZŁ. List otwarty do prezydenta Lecha Wałęsy, marszałka Sejmu Wiesława Chrzanowskiego i premiera Jana Olszewskiego w sprawie położenia społeczności ukraińskiej z 7 grudnia 1991 r.
5. AZŁ, ZG ZŁ. List otwarty uczestników XIV Łemkowskiej Watry do Prezydenta, Sejmu i Premiera w sprawie akcji «Wisła» z 19-21 lipca 1996 r.
6. AZŁ, ZG ZŁ. Petycja uczestników Łemkowskiej Watry do premiera W. Pawlaka z 22-24 lipca 1994 r.
7. AZŁ, ZG ZŁ. Petycja uczestników spotkania społeczności łemkowskiej do Prezydenta i Premiera z 3 grudnia 2001 r.
8. AZŁ, ZG ZŁ. Pismo RPO do ZŁ w sprawie moralnej i prawnej oceny działalności organów państwa w akcji «Wisła» z 9 maja 1997 r.
9. AZŁ, ZG ZŁ. Pismo ZG ZŁ do prezydenta RP Lecha Wałęsy, marszałka Sejmu Wiesława Chrzanowskiego i premier RP Hanny Suchockiej w sprawie uznania akcji „Wisła” za bezprawną i spowodowania naprawienia krzywd zadanych skutkiem tej akcji z 30 września 1992 r.
10. AZŁ, ZG ZŁ. Pismo ZŁ do G. Wiśniowskiej i M. Siwca w sprawie rekompensat dla «Jaworzniaków» z 6 lutego 2003 r.
11. AZŁ, ZG ZŁ. Problematyka ukraińskiej mniejszości narodowej z Łemkowszczyzny przedstawiona na spotkaniu zorganizowanym przez MSWiA w Warszawie 23 czerwca 1997 r.
12. AZŁ, ZG ZŁ. Uchwała V Zjazdu Zjednoczenia Łemków z 29 listopada 2003 r.
13. AZUwP, Zarząd Główny ZUwP (zespół nieuporządkowany), Pismo I zjazdu ZUwP do Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej w sprawie położenia mniejszości ukraińskiej z 25 lutego 1990 r.
14. AZUwP, ZG ZUwP, Pismo Kongresu Ukraińców do premiera W. Cimoszewicza z 6 kwietnia 1997 r.
15. AZUwP, ZG ZUwP, Skarga ZG ZŁ do prokuratora Generalnego RP H. Suchockiej na działalność administracji lokalnej z marca 1999 r.
16. AZUwP, ZG ZUwP, Wspólne pismo zarządów kół we Wrocławiu ZUwP i ZŁ wystosowały wspólne pismo do marszałka J. Zycha, premiera J. Oleksego, wicepremiera Grzegorza Kołotki, ministra Przekształceń Własnościowych Wiesława Kaczmarka oraz sejmowej Komisji Przekształceń Własnościowych i sejmowej Komisji Ustawodawczej w sprawie projektu ustawy reprywatyzacyjnej z 28 kwietnia 1995 r.
17. AZUwP, ZG ZUwP, Wspólne pismo ZK we Wrocławiu ZUwP i ZK we Wrocławiu ZŁ do premier H. Suchockiej w sprawie położenia ukraińskiej mniejszości narodowej w III Rzeczpospolitej z 14 września 1992 r.
18. AZUwP, ZG ZUwP. Wspólne pismo zarządów kół we Wrocławiu ZUwP i ZŁ do marszałka Sejmu J. Oleksego i premiera W. Pawlaka w sprawie systematyczne uchylanie się władz III RP od spełnienia postulatów ukraińskiej mniejszości narodowej w Polsce z 14 czerwca 1994 r.
19. Centralny Obóz Pracy w Jaworznie, a dokładnie podobóz ukraiński, został utworzony w kwietniu 1947 r. Osadzono tam bezprawnie ponad 3,8 tys. osób, których podejrzewano o związki z UPA. W wyniku tortur psychicznych i fizycznych życie straciło tam co najmniej 162 osoby. Prokuratura Wojewódzka w Katowicach ustaliła, że na więźniach ukraińskich w tym obozie popełnione zostały zbrodnie przeciwko ludzkości. Obóz istniał do wiosny 1949 r..
20. Drozd, R. (2012). Dążenie ludności ukraińskiej do moralnego i prawnego potępienia akcji „Wisła” [w:] Łemkowie, Bojkowie, Rusini – historia, współczesność, kultura materialna i duchowa, t. IV, cz. 1, pod red. S. Dudry, B. Halczaka, R. Drozda, I. Betko, M. Šmigela, Słupsk-Zielona Góra, s. 73-81.
21. Fedorowicz, K. (2004). Ukraina w polskiej polityce wschodniej w latach 1989-1999, Poznań, s. 47;
22. I Zjizd Objednannia ukrajinciw u Polszczi (Warszawa, 24-25 lutoho 1990). Dokumenty, upor. B. Macijewycz, dok. 1. Prohramna deklaracja, Warszawa 1990, s. 9-11.
23. List IV Zjazdu ZUwP do prezydenta A. Kwaśniewskiego z 28 stycznia 2001 r., s. 353.
24. «Nasze Słowo» z 11 grudnia 1994 r.
25. «Nasze Słowo» z 14 listopada 1993 r.
26. «Nasze Słowo» z 14 listopada 1999 r.
27. «Nasze Słowo» z 28 kwietnia 2002 r.
28. «Nasze Słowo» z 4 grudnia 1994 r.
29. «Nasze Słowo» z 8 lutego 1998 r.
30. Pismo I Zjazdu ZUwP do Sejmu RP sprawie likwidacji skutków akcji „Wisła” z 25 lutego 1990 r.
31. Projekty uchwały sejmowej potępiającej akcję «Wisła» (1997). [w:] Problemy Ukraińców w Polsce po wysiedleńczej akcji "Wisła" 1947 roku. Pod red. W. Mokrego, Kraków, s. 253-256.
32. Rzeczpospolita» z 19 lutego 1997 r.
33. Wspólne pismo zarządów kół we Wrocławiu ZUwP i ZŁ do Helsińskiej Fundacji Praw człowieka w warszawie w sprawie udzielenia pomocy prawnej w opracowaniu zażalenia do europejskich struktur polityczno-prawnych z 18 czerwca 1994 r.
34. Związek Ukraińców w Polsce w dokumentach z lat 1990-2005, opr. R. Drozd, dok. 6, Uchwałą senatu RP potępiająca akcję „Wisła” z 3 sierpnia 1990, Warszawa 2010, s. 21.
35. Związek Ukraińców w Polsce..., dok. 182, Pismo ZUwP i ZŁ do marszałka Sejmu RP M. Płażyńskiego w sprawie zasadzenia akcji „Wisła” z 27 kwietnia 2000 r., s. 331-332.
36. Związek Ukraińców w Polsce…, dok. 113. Pismo Kongresu Ukraińców w Polsce do prezydenta A. Kwaśniewskiego z 6 kwietnia 1997 r., s. 218-219.
37. Związek Ukraińców w Polsce…, dok. 114, Apel Kongresu Ukraińców w Polsce do posłów na Sejm RP z 6 kwietnia 1997 r.
38. Związek Ukraińców w Polsce…, dok. 192, Posłanie uczestników IV Zjazdu ZUwP do Sejmu RP z 28 stycznia 2001 r., s. 352.
39. Zwit Hołownoji uprawy Objednannia ukrajinciw u Polszczi z 7 czer-wnia 1993 po 21 czerwnia 1996 roku z 22 czerwca 1996 r.
Downloads
Published
2017-12-20
How to Cite
Drozd, R. (2017). The issue of akcja ‘Wisła’ in the activities of the association of Lemkos in Poland (OLP) throughout 1990-2003. Modern Historical and Political Issues, (35-36), 182–191. https://doi.org/10.31861/mhpi2017.35-36.182-191
Issue
Section
Статті
